Technika badań

Technika badań natomiast, jest tożsama z bliżej skonkretyzowanymi wskaźnikami. Podporządkowana jest z reguły określonej metodzie badań i pełne wobec niej role służebną (M. Łobocki 2001, s. 217).

Techniką, jaka została zastosowana był kwestionariusz przeznaczony dla rodziców, dotyczący ogólnego rozwoju dziecka uczęszczającego do grupy przedszkolnej integracyjnej.

Badania ankietowe – jak wiemy – polegają na zadawaniu respondentom pytań kwestionariuszowych z prośbą o pisemne odpowiedzi (…), tj. za pośrednictwem drukowanego zestawu zwanego kwestionariuszem (…). Nadają się one, więc szczególnie do badań nad zagadnieniami wymagającymi osobistych wymuszeń respondentów (M. Łobocki 2000, s. 258).

W opisywanym badaniu kwestionariusz dotyczy ogólnego rozwoju dziecka. Składa się z czterech części. Pierwsza część dotyczy rodziny, druga sytuacji ekonomiczno – bytowej i wykształcenia rodziców. Trzecia rozwoju dziecka, zarówno fizycznego jak rozwoju mowy oraz sprawności i manualnych i samoobsługowych. Czwarta część to pytania dotyczące znajomości metody W. Sherborne.

Pytania zamieszczone w kwestionariuszu maja charakter pytań otwartych, bądź zamkniętych. Pytania otwarte pozostawiają badanym swobodę wypowiedzi, zaś pytania zamknięte, posiadają gotowy zestaw odpowiedzi, wymagający wyboru jednej lub kilku.

Ważna tutaj była prawidłowa kolejność zamieszczonych pytań „tak, aby stanowiła ona całość logiczną o zwartą” (M. Lobocki 2001, s. 237).

Pozostałe techniki badawcze to: arkusze zapisu opracowane przez M. Bogdanowicz, które są wystandaryzowanymi skalami ocen.

Otóż każda ze skal ocen składa się z jednej, co najmniej cechy odnoszącej się do zachowania się osoby ocenianej i ściśle określonych kryteriów ocen za pomocą, których ocenia się daną osobę (M. Łobocki 2001, s. 246). Arkusze zapisu opracowane przez M. Bogdanowicz służą do oceny efektywności zajęć prowadzonych Metodą Ruchu Rozwijającego. Metoda ta ma na celu optymalizację rozwoju i zachowania, ujawnianie i wykorzystanie potencjalnych możliwości rozwojowych osób pod wpływem Metody Ruchu Rozwijającego, przede wszystkim w sferze rozwoju emocjonalnego i społecznego, ale również rozwoju poznawczego i ruchowego.

Skala zawiera cztery podskale:

• funkcjonowanie poznawcze,
• funkcjonowanie emocjonalne,
• funkcjonowanie społeczne,
• funkcjonowanie ruchowe.

Ocena każdej podskali stanowi podsumowanie ocen wybranych czterech aspektów funkcjonowania psychomotorycznego. Są one następujące:

Funkcjonowanie poznawcze:

1. Zdolność do prowadzenia obserwacji partnera – dziecka.
2. Rozumienie komunikatów nadawanych przez dziecko.
3. Świadomość własnego ciała i przestrzeni.
4. Postawa twórcza, kreatywność.

Funkcjonowanie emocjonalne:

5. Nastrój.
6. Ekspresja emocji.
7. Zdolność do relaksu.
8. Reakcja na kontakt fizyczny.

Funkcjonowanie społeczne:

9. Stosunek do zajęć.
10. Kontakt z obcą osobą, z prowadzącym zajęcia.
11. Stosunek do partnera – dziecka w parze.
12. Stosunek do grupy i zajęć grupowych.

Funkcjonowanie ruchowe:

13. Aktywność fizyczna.
14. Sprawność motoryczna.
15. Kontrola ruchów podczas ćwiczeń.
16. Koordynacja i dostosowanie ruchów we współpracy z partnerem – dzieckiem.

Podstawowym wymogiem przy użyciu tej skali jest odbycie szkolenia na poziomie I i II z udziałem trenerów posiadających upoważnienie Międzynarodowej Fundacji Sherborne oraz posiadaniu rocznego stażu pracy tą metodą lub też współpraca z osobą o takich kwalifikacjach.

Każdy z aspektów rozwoju oceniany jest na skali czteropunktowej, przy czym, najogólniej mówiąc, oceny te oznaczają kolejno:

1 pkt – słaby poziom rozwoju ocenianego aspektu,

2 pkt – dostateczny, niski przeciętny,

3 pkt – dobry poziom,

4 pkt – bardzo dobry poziom.

Podczas badania osoba oceniająca zachowania notuje wszystkie swoje obserwacje i wstępne oceny. Następnie oceny te wpisuje się do tabelek, które służą do obliczania średnich ocen dla każdej podskali, po czym nanosi się je na „Profil wyników”.

Kryteria oceny pożądanych zachowań za pomocą Skali Obserwacji Zachowania

(SOZ) M. Bogdanowicz

Tabela nr 4

Ocena	Okres występowania określonych zachowań	Zakres występowania określonych zachowań	Motywacja zachowań	Samodzielność i kontrola zachowań
1 pkt.	Czasem	W niewielkim zakresie	Konieczna zachęta z zewnątrz prowadzącego zajęcia	Głównie kontrola i pomoc ze strony prowadzącegozajęcia, mała samodzielność (podpowiedzi fizyczne)
2 pkt.	Często	W dużym zakresie	Potrzebna niewielka zachęta prowadzącego	Samodzielność, ale i korzystanie z pomocy, podpowiedzi,niepełna kontrola
3 pkt.	Prawie zawsze	Niemal w pełnym zakresie	W zasadzie własna motywacja	Samodzielność i znaczna samokontrola (ewentualnie podpowiedź słowna)
4 pkt.	Zawsze występują	W pełnym zakresie	Własna silna motywacja	Pełna i skuteczna samokontrola

Tabela nr 5

Skala ocen i opis poziomów oceny pożądanych zachowań (1 > 2 > 3 > 4)
1 pkt.	Pożądane zachowania występują czasem w niewielkim zakresie. Słaba motywacja własna, konieczna zachęta. Mała samodzielność, głównie kontrola i pomoc ze strony prowadzącego (podpowiedź fizyczna lub gestem).
2 pkt.	Pożądane zachowania występują często, w dużym zakresie. Znaczna motywacja własna, pożądana niewielka zachęta z zewnątrz. Samodzielność i samokontrola nie w pełni wystarczające, potrzebna niewielka pomoc ze strony prowadzącego(podpowiedź gestem lub słowna).
3 pkt.	Pożądane zachowania występują prawie zawsze, niemal w pełnym zakresie. Motywacja w zasadzie własna. Znaczna samodzielność i samokontrola (ewentualnie podpowiedź słowna).
4 pkt.	Pożądane zachowania występują zawsze, w pełnym zakresie. Silna motywacja. Pełna i skuteczna samokontrola.